Günümüzde özellikle internetin yaygınlaşmasıyla birlikte şekillenen yeni medya; geleneksel medya organlarının baskısından bağımsız olarak, sosyal medya, bloglar, dijital gazetecilik, video paylaşım siteleri ve podcast’ler gibi araçlarla iletişim ve etkileşimi dönüştüren önemli bir kavram.
Yeni medya kullanıcılarına; bilgiye daha hızlı ulaşma, sosyal medya ve haber siteleri sayesinde dünya genelinde yaşanan gelişmeleri anlık olarak takip edebilme olanağı sunan “hızlı ve kolay erişim”
Kullanıcıların sosyal medya platformları, bloglar ve video paylaşım siteleri gibi araçlar ile içerik üreterek kendi görüşlerini ifade etmelerine, topluluklar oluşturmalarına ve birbirleriyle etkileşime girmelerine olanak tanıyan “etkileşim ve katılım”
Geleneksel medya organlarının baskılarından bağımsız olarak, farklı görüşlere sahip bireylerin veya grupların kendilerini daha kolay ifade etmelerine imkân tanıması ve toplumsal çeşitliliği artırması ile “demokratikleşme ve çeşitlenme”
Geleneksel medya araçlarına kıyasla daha düşük maliyetlerle içerik üretmeye ve yaymaya olanak sağlaması yani kendi bloğunu açan bir kişi ya da video çeken bir YouTuber’ın büyük yatırımlar yapmadan kitlesine ulaşabilmesini sağlayan “düşük maliyetle yayımcılık”
Farklı coğrafyalarda yaşayan insanları birbirine bağlayarak dünya çapında bir iletişim ağı oluşturması yani kültürler arası etkileşimi artırması, bilgi paylaşımını hızlandırması ve küresel bir topluluk yaratılmasına yardımcı olması ile “dünya çapında bağlantılar ve paylaşım” gibi avantajlar sunuyor.
Ancak her ne kadar avantajları olsa da; toplumsal huzursuzluklara neden olabilecek yanıltıcı bilgi veya doğruluğu sorgulanmadan paylaşılan manipülatif içeriklere ulaşma riskinin artması yani “dezenformasyon ve yanlış bilgi”
Kullanıcıların hedeflenmiş reklamlara veya veri ihlallerine maruz kalması veya kişisel verilerin toplanarak kötüye kullanılması sonucunda meydana gelebilecek “gizlilik ve güvenlik sorunları”
Dijital dünya etkileşiminin sanal ortamda gerçekleşmesi sebebiyle gerçek dünyadaki yüz yüze ilişkilerin azalmasına yol açmasının yarattığı yalnızlık hissi yani “yalnızlaşma ve sosyal etkileşim eksiklikleri”
Sürekli yeni içerik akışının dikkat dağınıklığına veya dijital cihazların aşırı kullanılmasının zihinsel yorgunluğa ve strese yol açması sebebiyle “zihinsel yük ve dikkat dağınıklığı”
Algoritmaların kullanıcıların önceki etkileşimlerine göre içerik üretmesi ve insanların yalnızca kendi inanç ve görüşlerini pekiştiren içeriklere maruz kalması ve farklı bakış açılarını görmeme durumunu ifade eden “Echo Chamber” yani yankı odası etkisi” gibi dezavantajları da beraberinde getiriyor.
Görüldüğü üzere yeni medya, toplumsal yapıyı şekillendirirken hem olumlu hem de olumsuz etkiler yaratıyor.
Bu etkiler, toplumsal bağları güçlendirme, bilgiye erişimi artırma ve küresel kültürler arasında etkileşim yaratma gibi faydalar sağlarken, aynı zamanda dijital bağımlılık, yanlış bilgi yayılımı ve toplumsal kutuplaşma gibi tehlikeleri de beraberinde getiriyor.
Toplumsal fayda yaratmak için geniş bir potansiyele sahip olan yeni medya; kaliteli ve değerli içerikler oluşturularak tamamen fayda odaklı kullanılabilir. Ancak bu pratikte oldukça zor çünkü yeni medya birçok farklı aktörün (şirketler, devletler, bireyler) çıkarlarının kesiştiği ekonomik ve politik dinamiklere bağlı bir alan.
Peki, yeni medyanın toplumsal fayda odaklı kullanımını artırmak için neler yapılabilir?
Dijital okuryazarlığın yaygınlaşması, kullanıcılara müzakereci okuma ve kaynak sorgulama yani bilgileri teyit etme ve sadece doğrulanan bilgileri paylaşma alışkanlığı kazandırabilir. Zira bu paylaşımların toplumsal etki yaratacağı konusunda farkındalık geliştirmek ve bilinçlenmek, bireysel bir sorumluluktur.
Ayrıca bağımsız ve etik habercilik desteklenebilir, reklam ve tıklama ekonomisine dayalı yanlış bilgi üretimi engellenebilir. Doğruluk kontrolü yapan platformlar yaygınlaştırılabilir. Yeni medya platformları algoritmalarını tık tuzağı ve bilgi çarpıtma yerine güvenilir kaynaklar ile kamu yararına içeriklerin ön plana çıkmasını teşvik edebilir.
Kutuplaştırıcı ve nefret söylemi içeren içerikler yerine, empatiyi ve diyaloğu teşvik eden içerikler ön plana çıkarılabilir, ortak değerler ve dayanışma temalı projeler yeni medya aracılığıyla duyurulabilir, kültürel çeşitliliği destekleyen ve farklı gruplar arasında anlayışı artıran içerikler yaygınlaştırılabilir.
Dezavantajlı gruplar için ücretsiz eğitim, sivil toplum ve aktivizm gibi alanlarda yeni medya daha etkili kullanılabilir ve böylece sosyal değişime katkı sağlanabilir.
Güncel ve son derece önemli olan bu konu hakkındaki düşüncelerinizi, yorum alanında paylaşarak sizler de katılımcı olabilirsiniz. Çünkü bu toplumsal sorun ancak bireyler, şirketler ve devletlerin iş birliği içinde bilinçli hareket etmeleri ile çözülebilir.
