Balıkesir Tabip Odası, Savaştepe’de gerçekleştirdiği etkinlikle Milli Mücadele döneminin önemli isimlerinden Tıbbiyeli Hikmet’i andı.
14 Mart Tıp Haftası etkinlikleri kapsamında Ceylanpark’taki Tıbbiyeli Hikmet Anıtı’nda yapılan anma törenine Savaştepe Kaymakamı Mehmet Yüce, Savaştepe Belediye Başkanı Turhan Şimşek, Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi Yönetim Kurulu Üyesi Dr.Mübetcel İlhan, CHP İl Başkanı Serkan Sarı, sivil toplum örgütü temsilcileri, öğrenciler, doktorlar da katıldı.
Tabip Odası Başkanı Dr.Şahin Cılız, 1901’de Savaştepe’de doğan Tıbbiyeli Hikmet’in Kuva-yi Milliye döneminin öncü isimlerinden biri olduğunu vurguladı. Tıbbiyeli Hikmet’in Sivas kongresinde yaptığı konuşma ile tanındığını ve Atatürk’ün de dikkatini çektiğini anımsatan Cılız, “14 Mart’ları kutlamamıza da vesile olan Tıbbiyeli Hikmet’e saygımızı sunmak ve mesleğimize sahip çıkmak adına Savaştepe’ye geldik” dedi.
“TIBBIYELİ HİKMET’İN BİLİNMEYENLERİ”
Başkan Şahin konuşmasında Tıbbiyeli Hikmet’le ilgili bilinmeyenleri de anlattı. Şahin konuşmasında şu bilgileri verdi:
“Tıbbiyeli Hikmet, 1901 yılında Balıkesir’in Savaştepe bucağında dünyaya geldi. Babası, Posta-Telgraf memurlarından Hakkı Bey’dir. Abhazya’ dan sürülen Çerkez göçmenleri arasında Trabzon’a gelmiş bir ailenin çocuğudur.
Yüksek öğrenimini İstanbul’da Tıbbiye Mektebi’nde yaptı. İstanbul’un işgale uğradığı günlerde İngiliz birliklerinin işgali altında bulunan okulda düzenlenen gösterilerde öncü rol oynadı. Üçüncü sınıf öğrencisi iken Sivas Kongresi’ne katılmak üzere Tıbbiyelilerin temsilcisi olarak seçilen Hikmet Bey, İstanbul’dan Sivas’a gitti. Kongreye İstanbul’dan katılan üç delegeden birisiydi. Sivas Kongresi’nde, Mustafa Kemal’e hitaben yaptığı konuşması ile tanındı. 14 Mart gösterilerini tertip eden Hikmet Bey’in, tıbbiyelilerin temsilcisi olarak Sivas Kongresi’ne gönderilmesi hususunda mutabık olundu ve 19 yaşındaki “Tıbbiyeli Hikmet” (Boran) Sivas Kongresi’nin 35 delegesinden biri olarak tıbbiyelileri temsilen gönderildi.
TBMM kurulunca arkadaşı Yusuf Bey (Balkan) ile birlikte eğitimini yarıda bırakarak Ankara’ya gitti. İki arkadaş, Cebeci’deki Asker Hastanesinde İbrahim Talî Bey’in başkanlığında tifüse karşı aşı üretmek için çalıştılar.
Sıhhiye subayı olarak Büyük Taarruz’a katılan Hikmet Bey, İzmir’e giren ilk birlikte subay olarak görev aldı.
Savaş yıllarından sonra İstanbul’a dönüp tıp eğitimini tamamladı (1922). Hayatını genel cerrah olarak sürdürdü. 1940’lı yıllarda gönüllü olarak “şark hizmetineö gitti; Sarıkamış’ta görev yaptı. Bu görev sırasında vereme yakalanan Hikmet Bey, İstanbul’da bir senatoryumda bir yıl kadar tedavi gördü fakat sağlığına kavuşamadı; 1945 yılında hayatını kaybetti. Karacaahmet Mezarlığı’nda yatmaktadır.
14 MART TIP BAYRAMI’NA KATKISI
1919’un Mart ayında, İstanbul’da, Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane, İngiliz birlikleri tarafından işgal edilmişti. İşgalcilere karşı ayaklanmak ve okulu kurtarmak için çareler arayan öğrenciler; okulun kuruluş yıldönümü olan 14 Mart 1927 (modern anlamda ilk tıp okulunun açılması 92.yıl) topluca kutlamaya karar verdiler. Tıbbiye 3. sınıf talebesi olan Hikmet Bey önderliğinde büyük bir gösteri yaparak okulun iki kulesi arasına büyük bir Türk Bayrağı astılar. İşgal kuvvetleri bu duruma müdahale ettilerse de durduramadılar. Olayın yıldönümü olan 14 Mart, tıp camiasının emperyalist güçlerin karşısına resmen çıkışının yıldönümüdür. Cumhuriyetin kuruluşundan sonra 14 Mart tarihi her yıl Tıp Bayramı olarak kutlanmaya başlanmıştır.
SİVAS KONGRESİNDEKİ MANDA KARŞITI KONUŞMASI
Hikmet Bey, tıp öğrencilerinin temsilcisi olarak katıldığı Sivas Kongresi’ndeki konuşması ile tanınır. 7 Eylül 1919’da yapılan ikinci celsede verilen önergede Hikmet Beyin de imzası vardır. Kongrenin 9 Eylül 1919 gecesi, mandacılık tartışmasında bu konuyla ilgili olarak Atatürk’e hitaben yaptığı konuşmada;
“Paşam, murahhası (temsilcisi) bulunduğum tıbbiyeliler beni buraya istiklâl davamızı başarma yolundaki mesaiye katılmak üzere gönderdiler, mandayı kabul edemem. Eğer kabul edecek olanlar varsa, bunlar her kim olurlarsa olsunlar şiddetle red ve takbih ederiz. Farz-ı mahal (örnek olarak), manda fikrini siz kabul ederseniz, sizi de reddeder, Mustafa Kemal’i vatan kurtarıcısı değil vatan batırıcısı olarak adlandırır ve tel’in ederizö demiştir.
Duyduğu coşku ve heyecanla söylenmiş bu sözler, kongre salonunda büyük etki yaratmıştır.
Bu konuşmayı Mustafa Kemal şu sözleriyle değerlendirmiştir:
“Arkadaşlar, gençliğe bakın; Türk millî bünyesindeki asil kanın ifadesine dikkat edin! Gençler, vatanın bütün ümit ve istikbali size, genç nesillerin anlayış ve enerjisine bağlanmıştır,’” diyerek Hikmet Bey’e dönmüş ve “Evlat; müsterih ol. Gençlikle iftihar ediyorum ve gençliğe güveniyorum. Biz, azınlıkta kalsak dahi mandayı kabul etmeyeceğiz. Parolamız tektir ve değişmez: Ya istiklal, ya ölüm!
Mustafa Kemal Atatürk, milli meselelerde askeri tıp öğrencilerinin öncü olduğu kanaatini çeşitli zamanlarda dile getirmiştir.
Sivas Kongresi’nde Hikmet beyi alnından öperek; Daima ilerici ve devrimci fikirlere alemdarlık etmiş olan tıbbiye’nin mümessil olan genç” diye tanıtması, Türk hekimleri için bir övünç kaynağıdır.
MİLLETVEKİLİ OLABİLİRDİ
Cumhuriyetin ilanından sonra bir gün sofra sohbetlerinde Mustafa Kemal Paşa, Hikmet beyi hatırlayarak, kendisinin bulunup milletvekilliği teklif edilmesini emretti. Hikmet Bey bulunamadı ve Cumhurbaşkanına yanlış bir haber olarak öldüğü bilgisi ulaştı. Buna çok üzülen Atatürk, sofra sohbetini sona erdirdi. Tıbbiyeli Hikmet hiçbir zaman kendini Atatürk’e hatırlatmak istemez.
Atatürk’ün 1938’de vefatından sonra ise Hikmet Bey’in sağ olduğu ve Albay rütbesiyle bir askerî hastanenin başhekimliğini yapmakta olduğu öğrenildi.
Balıkesir Tabip Odası Yönetim Kurulu olarak 2017 yılında, Savaştepeli bir meslektaşımız olan Sezgin ÇETİN’in önermesi ile gündemimize alıp, ülkemizin 14 Mart Tıp Bayramımızı kutlamamıza neden olan Kuva-i Milliyeci Tıbbiyeli HİKMET değerinin mutlaka yaşatılmasına karar vererek çalışmalarımıza başladık.
ÜNLÜ SUNUCU ORHAN BORAN’IN BABASIYDI
Tıbbiyeli Hikmet’in anıtını Savaştepe’de yapmaya kararlıydık. Ancak teknik zorluklar vardı. Tıbbiyeli Hikmet’in sadece Sarıkamış’ta çekilmiş üniformalı bir resmi dışında hiçbir kaynakta resmi yoktu ve heykeltıraşlar o resim üzerinden çalışmanın çok zor olacağını söylediler. Tıbbiyeli Hikmet’in askeri hekim olması nedeni ile Genelkurmay kaynaklarından ve ailesinden yapılan araştırmalar sonucu Orhan BORAN ve babası Hikmet BORAN’ın fotoğraflarına ulaştık. İzmir’den Heykeltraşlar Derya ERSOY, Zafer DAĞDEVİREN ve Ali YALDIR bu resim için onay verdiler ve çalışmalar başladı. 2017 yılı 14 Mart Tıp Haftasına anıtı yetiştirecektik ve anıtın üzerine Sivas kongresinde Tıbbiyeli Hikmet’in Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK’e hitaben söylediği sözler ile Atatürk’ün cevabını yazdıracaktık. Savaştepe’de Ceylanpark olarak bilinen yerde Savaştepe Belediye Başkanı Sayın Turhan ŞİMŞEK’in yer göstermesi Sayın Kaymakam Metin YILMAZ’ın katkıları, Derya ERSOY, Zafer DAĞDEVİREN ve Ali YALDIR titiz çalışmaları ve yoğun emekleri ve takibimiz sonucu 11 Mart 2017 tarihinde geniş katılımlı açılış töreni ile anıtı açtık. Sürpriz konuğumuz da Orhan BORAN’ın oğlu (Tıbbiyeli Hikmet’in torunu) Op.Dr. Burak Orhan BORAN’dı. İstanbul’da beyin cerrahı olduğunu öğrendiğimizde onunla da bağlantıya geçmiş ve projemizden söz etmiştik.Çok heyecanlandı.11 Mart 2017 günü eşi ve oğlu ile birlikte açılışımıza katıldı.Konuşma yaptı,coşkusunu belirtti.
PARKA DA ADI VERİLDİ
Tabip Odası olarak anıt açılışının gerçekleştirmenin inanılmaz onuru ve gururu ile bir hamle daha yaparak Savaştepe Belediyesinden Parkın isminin de değiştirilmesi talebinde bulunduk. Parkın içerisinde bir de Savaştepe Köy Enstitüsü Kurucu Müdürü Sıtkı AKKAY’ın heykeli vardı. Ona da haksızlık ve saygısızlık yapmamak adına Savaştepe Belediye Meclisi tarafından Ceylanpark adı ‘SITKI AKKAY ve TIBBİYELİ HİKMET PARKI’ olarak değiştirildi.
2018 yılı 14 Mart Tıp Haftası Programına alarak 10 Mart 2018 günü Parkın açılışını İlçe Kaymakamı Sayın Fikret ZAMAN, Belediye Başkanı Sayın Turhan ŞİMŞEK, meslektaşlarımız, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, Köy Enstitülüler ve vatandaşlar ile birlikte açılışını gerçekleştirdik. (balikesir24saat)
