Sınav süreçleri, öğrenciler için olduğu kadar aileler için de oldukça stresli ve zorlu bir dönemdir. Özellikle üniversiteye hazırlık sürecinde, öğrenciler hem akademik anlamda hem de psikolojik olarak büyük bir baskı altında hissederler.
Liseye hazırlık sürecinde ise hem ergenliğin getirdiği faktörler hem kişiliğin geliştiği bir dönem olması, hem karar verme sürecinin yeterince gelişmemesi, hem bireyin hayatındaki rolü çok fazla anlayamamasından kaynaklı olarak gereğinden fazla baskı altında olduğunu düşünür ya da hisseder.
Bu süreçte, sınav koçluğu ve velilerin rolü, öğrencinin başarısını doğrudan etkileyen kritik unsurlardır. Peki, sınav koçluğu nedir? Veliler bu süreçte nasıl bir rol üstlenmelidir? Başarıya giden yolda bu iki faktör nasıl bir araya gelir?
Sınav Koçluğu: Öğrencinin yol arkadaşı olmak demektir.
Sınav koçluğu, öğrencinin sınav sürecinde hem akademik hem de psikolojik olarak desteklenmesini sağlayan bir yol arkadaşlığıdır. Sınav koçu, öğrencinin hedeflerini belirlemesine, bu hedeflere ulaşmak için doğru stratejiler geliştirmesine ve motivasyonunu yüksek tutmasına yardımcı olur. Sınav koçluğunun temel amacı, öğrencinin potansiyelini en üst düzeye çıkarmak ve sınav sürecini en verimli şekilde yönetmesini sağlamaktır.
Sınav koçluğunun en önemli avantajlarından biri, öğrencinin kendisini tanımasına ve güçlü yönlerini keşfetmesine olanak tanımasıdır. Koç, öğrencinin öğrenme stilini, çalışma alışkanlıklarını ve motivasyon kaynaklarını analiz ederek kişiye özel bir çalışma planı oluşturur. Bu plan, öğrencinin hem akademik eksikliklerini gidermesine hem de zaman yönetimi, stres kontrolü ve özgüven gibi alanlarda gelişim göstermesine yardımcı olur.
Ayrıca, sınav koçu, öğrencinin sınav kaygısıyla başa çıkmasına destek olur. Sınav kaygısı, birçok öğrencinin performansını olumsuz etkileyen önemli bir faktördür. Koç, öğrenciye nefes egzersizleri, odaklanma teknikleri ve olumlu düşünme stratejileri gibi yöntemler öğreterek, kaygıyı kontrol altına almasını sağlar. Tüm bunları doğru soruları sorarak bireyin kendisi ile ilgili farkındalığını artırmaya doğru yol almasını sağlar.
Velilerin Rolü: Destekleyici ve anlayışlı olmak
Sınav sürecinde velilerin rolü, öğrencinin başarısını doğrudan etkileyen bir diğer kritik faktördür. Veliler, öğrencinin en yakın destekçileri olarak, bu süreçte doğru tutum ve davranışlar sergilemelidir. Peki, veliler nasıl bir rol üstlenmelidir?
1. Destekleyici Olmak: Velilerin en önemli görevi, öğrenciye duygusal destek sağlamaktır. Sınav sürecinde öğrenciler, yoğun stres ve kaygı yaşayabilir. Bu durumda, velilerin anlayışlı ve sabırlı olması büyük önem taşır. Öğrenciye her koşulda yanında olduğunu hissettirmek, onun motivasyonunu artıracaktır. Kısa başlıklar ile bakacak olursak;
Dinlemek ve Anlamak: Öğrenci sınav stresi nedeniyle endişelerini ifade ettiğinde, veli onu dikkatlice dinleyip anlamaya çalışabilir. Anlattıklarını sonuna kadar bölmeden dinlemek durağan durumlarda beklemek çok çok önemli. Örneğin, “Bu sınav senin çok stresini artırıyor gibi görünüyor, endişelerini anlıyorum. Her şey yoluna girecek, ben her zaman yanındayım,” gibi bir yaklaşım öğrenciye güven verir.
Olumlu Geri Bildirim Vermek: Öğrenci sınavda başarısız olduğunda ya da zorlandığında, veli onu eleştirmek yerine motive edici sözler söyleyebilir. Bu noktada daha önce başaramadığı ama çaba gösterdikten sonra başardığı bir örnekten yola çıkabilir. Örneğin, “Bu sonuç senin potansiyelini göstermiyor. Süreçte zorlanıp daha sonra başardıklarını bir düşün. Bu defasında da bir çıkış yolu bulacaksındır.” gibi bir yaklaşım öğrencinin moralini yükseltir.
Birlikte Zaman Geçirmek: Sınav sürecinde öğrencinin sürekli ders çalışması yerine, veli onunla birlikte keyifli aktiviteler yaparak stresini azaltabilir. Örneğin, “Bugün biraz ara verelim, birlikte yürüyüşe çıkalım ya da sevdiğin bir filmi izleyelim,” gibi bir öneri öğrenciye nefes aldırır. Özellikle bu süreçte kesinlikle sınav, okul ve ders konuşulmamalı. Her durumda konuşmanın buraya gelmesi stresi daha da tetikler.
Küçük Hediyeler veya Sürprizler: Öğrencinin çabasını takdir etmek için küçük sürprizler yapılabilir. Örneğin, “Bu hafta çok çalıştın, seni sevdiğin bir pastayla ödüllendirmek istedim,” gibi bir jest öğrencinin motivasyonunu artırır. Buradaki hediye çocuğunuzun seveceği herhangi bir şey olabilir.
2. Baskı Yapmamak: Velilerin en sık yaptığı hatalardan biri, öğrenciye aşırı baskı uygulamaktır. “Bu sınav hayatının dönüm noktası,” “Başarısız olursan her şey biter,” gibi cümleler, öğrencinin kaygısını artırarak performansını olumsuz etkiler. Veliler, öğrenciyi motive ederken, baskıcı bir tutumdan kaçınmalıdır.
Baskı ile birlikte kıyaslamak, öğrenciye sunulan imkanların sayılması gibi durumlardan da kaçınılmalı.
Olumlu ve Destekleyici Dil Kullanmak
Baskıcı Yaklaşım: “Bu sınavda başarısız olursan, geleceğin mahvolur!”
Destekleyici Yaklaşım: “Bu sınav önemli, ancak hayatın tek belirleyicisi değil. Elinden geleni yap, gerisini düşünme. Ben her zaman senin yanındayım.”
Açıklama: İkinci cümle, öğrenciye sınavın önemini hatırlatırken, aynı zamanda onu strese sokmadan destekler.
Gerçekçi Hedefler Belirlemek
Baskıcı Yaklaşım: “Mutlaka ful çekmelisin, başka seçeneğin yok!”
Destekleyici Yaklaşım: “Hedeflerin için çalış, ancak küçük adımlarla ilerle. Her gün biraz daha iyiye gitmek önemli. Senin çaban benim için çok değerli.”
Açıklama: İkinci cümle, öğrenciye ulaşılabilir hedefler koyarak onu motive eder.
Karşılaştırma Yapmaktan Kaçınmak
Baskıcı Yaklaşım: “Kuzenin ful çekti, sen niye yapamıyorsun?”
Destekleyici Yaklaşım: “Herkesin kendi yolculuğu var. Sen kendi hedeflerine odaklan, başkalarını düşünme. Senin ilerlemen bizim için yeterli.
Açıklama: Karşılaştırma yapmak öğrencinin özgüvenini zedeleyebilir. Bunun yerine, öğrencinin kendi gelişimine odaklanmak daha sağlıklıdır.
Sonuç değil, emek vurgusu yapmak
Baskıcı Yaklaşım: “Bu sınavda iyi puan alamazsan, senin için her şey biter!”
Destekleyici Yaklaşım: “Sınav sonucu ne olursa olsun, senin bu süreçte gösterdiğin çaba benim için çok değerli. Sonuçtan çok, emeğinle gurur duyuyorum.”
Açıklama: İkinci cümle, öğrenciye sonuç odaklı değil, süreç odaklı düşünmeyi öğretir.
Öğrencinin ihtiyaçlarını anlamak
Baskıcı Yaklaşım: “Sürekli ders çalış, başka bir şey yapmana gerek yok!”
Destekleyici Yaklaşım: “Ders çalışman önemli, ancak dinlenmeye ve eğlenmeye de zaman ayır. Kendine iyi bakarsan, daha verimli çalışırsın.”
Açıklama: İkinci cümle, öğrencinin hem akademik hem de duygusal ihtiyaçlarını dengeler.
Hata yapma özgürlüğü tanımak
Baskıcı Yaklaşım: “Kesinlikle hata yapmamalısın, her şey mükemmel olmalı!”
Destekleyici Yaklaşım: “Hata yapmak öğrenmenin bir parçası. Önemli olan hatalarından ders çıkarıp bir sonraki adımda daha iyisini yapmak.”
Açıklama: İkinci cümle, öğrenciye hata yapma korkusu yaşatmadan öğrenme fırsatı sunar.
Öğrencinin fikirlerine değer vermek
Baskıcı Yaklaşım: “Ben senin yaşındayken çok daha iyisini yapardım, sen de yapmalısın!”
Destekleyici Yaklaşım: “Bu süreçte senin fikirlerin ve çözümlerin benim için önemli. Nasıl bir planla ilerlemek istiyorsun? Ben her zaman yanındayım.”
Velilerimizin süreçte çocuklarına ne kadar destek verebileceklerini bu yazımızda iki madde altında inceledik haftaya bu yazının devamı gelecek. Yazının daha yararlı olabilmesi için her maddeyi örneklendirerek gitmenin daha doğru olduğunu düşündük. Sizlerden ricam yukarıdaki önerileri ne kadar uyguluyorsunuz, kendiniz için bir öz değerlendirme yapmanız. Paylaşmak isterseniz dondupolat__ instagram hesabından ya da Whattsap tan mesaj atabilirsiniz.
Müzik önerisi: https://youtu.be/xTZCwbfFWrg
