Yazımızın ilk bölümünde sınav sürecinde velilerimizin rolüne değinmiştik. Bu yazımızda kaldığımız noktadan devam edecek olursak;
1. Gerçekçi Beklentiler Oluşturmak: Her öğrencinin kapasitesi ve hedefleri farklıdır. Veliler, öğrencinin potansiyelini göz önünde bulundurarak gerçekçi beklentiler oluşturmalıdır. Öğrenciyi başkalarıyla kıyaslamak yerine, kendi gelişimine odaklanmasını sağlamak daha doğru bir yaklaşımdır.
Öğrencinin Kapasitesini Anlamak
- Gerçekçi Olmayan Beklenti: “Matematikte her zaman 90 üzeri almalısın, başka seçenek yok!”
- Gerçekçi Beklenti: “Matematikte zorlandığını biliyorum, ancak her hafta küçük adımlarla ilerleyebiliriz. Örneğin, bu hafta konuların anladıklarının üzerine % 10 daha eklemeye çalışalım. Zamanla bu oranı artırabiliriz.”
Açıklama: İkinci cümle, öğrencinin mevcut durumunu kabul ederek ona ulaşılabilir hedefler koyar.
Başkalarıyla Kıyaslamaktan Kaçınmak
- Gerçekçi Olmayan Beklenti: “Arkadaşın Ahmet sınavdan 95 aldı, sen niye 70 aldın?”
- Gerçekçi Beklenti: “Ahmet’in notu seni ilgilendirmesin. Önemli olan senin kendi gelişimin. Geçen sınavda 60 almıştın, bu sefer 70 alarak ilerleme kaydettin. Bu çok güzel!”
Açıklama: İkinci cümle, öğrencinin kendi gelişimine odaklanmasını sağlar ve onu motive eder.
Öğrencinin İlgi ve Yeteneklerini Dikkate Almak
- Gerçekçi Olmayan Beklenti: “Fen derslerinde çok iyi olmalısın, tıp okumanı istiyorum!”
- Gerçekçi Beklenti: “Fizik ve geometri derslerinde zorlanıyorsun, ancak kimya ve matematik derslerinde çok başarılısın. Belki bu alanlarda kendini geliştirip hedeflerini buna göre belirleyebilirsin.”
Açıklama: İkinci cümle, öğrencinin ilgi ve yeteneklerine uygun hedefler belirlemesine yardımcı olur.
Küçük Hedeflerle İlerlemek
- Gerçekçi Olmayan Beklenti: “Bu sınavdan kesinlikle 100 almalısın!”
- Gerçekçi Beklenti: “Bu sınavda önceki sınavdan daha iyi bir sonuç almayı hedefleyelim. Örneğin, geçen sefer 70 almıştın, bu sefer 80 almayı deneyebilirsin.”
Açıklama: İkinci cümle, öğrenciye ulaşılabilir bir hedef sunar ve onu motive eder.
Öğrencinin Çabasını Takdir Etmek
- Gerçekçi Olmayan Beklenti: “Sadece sonuç önemli, ne kadar çalıştığın beni ilgilendirmiyor!”
- Gerçekçi Beklenti: “Bu sınav için çok çalıştığını görüyorum. Sonuç ne olursa olsun, gösterdiğin çaba benim için çok değerli. Bir sonraki sınavda daha iyisini yapabiliriz.”
Açıklama: İkinci cümle, öğrencinin emeğini takdir ederek onu motive eder.
Öğrencinin Hedeflerine Saygı Duymak
- Gerçekçi Olmayan Beklenti: “Benim istediğim bölümü okumalısın, başka seçenek yok!”
- Gerçekçi Beklenti: “Senin hedeflerin benim için önemli. Hangi alanda mutlu ve başarılı olacağını düşünüyorsan, o yolda ilerlemelisin. Ben her zaman yanındayım.”
Açıklama: İkinci cümle, öğrencinin kendi hedeflerini belirlemesine izin verir ve ona destek olur.
Öğrencinin Zaman İçinde Gelişeceğini Kabul Etmek
- Gerçekçi Olmayan Beklenti: “Hemen şimdi mükemmel olmalısın, daha fazla bekleyemem!”
- Gerçekçi Beklenti: “Her şey bir anda olmayabilir. Zamanla ve çalışarak istediğin seviyeye ulaşabilirsin. Önemli olan pes etmemek ve kendine inanmak.”
Açıklama: İkinci cümle, öğrenciye sabırlı olmayı ve kendine güvenmeyi öğretir.
***
2. Düzenli İletişim Kurmak: Veliler, öğrenciyle düzenli iletişim kurarak onun duygusal durumunu takip etmelidir. Öğrencinin kaygılarını, endişelerini ve hedeflerini dinlemek, ona doğru rehberlik yapmayı kolaylaştırır. Ayrıca, öğrencinin sınav koçuyla olan iletişimini de desteklemek, sürecin daha verimli ilerlemesini sağlar.
Duygusal Durumu Takip Etmek
- Örnek: Öğrenci eve geldiğinde veli, “Bugün nasılsın? Sınav süreci seni nasıl etkiliyor? Herhangi bir endişen var mı?” diye sorabilir. Öğrencinin mutluluğunu, mutsuzluğunu, suskunluğunu, heyecanı gibi duygularını gözlemlemek süreci pozitif etkileyecektir.
Hedeflerini Dinlemek ve Rehberlik Etmek
- Örnek: Veli, “Gelecekte hangi mesleği yapmak istiyorsun? Bu sınav senin için ne ifade ediyor?” diye sorabilir. Bu yaklaşım, öğrencinin hedeflerini anlamaya ve ona uygun bir yol haritası çizmeye yardımcı olur.
Sınav Koçuyla İletişimi Desteklemek
- Örnek: Veli, öğrenciye, “Sınav koçunla son görüşmen nasıl geçti? Hangi konularda destek alıyorsun?” diye sorabilir. Öğrenci, “Koçumla zaman yönetimi üzerine çalışıyoruz, ancak hala sınav stresiyle başa çıkmakta zorlanıyorum,” derse, veli, “Stresle başa çıkmak için koçunla yeni stratejiler deneyebilirsin. Ayrıca, biz de evde rahatlamana yardımcı olacak aktiviteler yapabiliriz,” şeklinde öneride bulunabilir. Bu örnek, velinin sınav koçuyla iş birliği yaparak öğrenciye daha kapsamlı bir destek sunmasını gösterir.
Düzenli Geri Bildirim Almak
- Örnek: Veli, her hafta öğrenciyle kısa bir değerlendirme yapabilir: “Bu hafta neler iyi gitti, nelerde zorlandın? Gelecek hafta için hedeflerin neler?” Bu tür düzenli iletişim, öğrencinin süreci daha iyi yönetmesine yardımcı olur.
Öğrencinin Kaygılarını Hafifletmek
- Örnek: Öğrenci, “Sınav yaklaştıkça daha çok stres yapıyorum, uyuyamıyorum,” derse, veli, “Bu hisler normal, ancak seninle birlikte bu stresi azaltacak yöntemler bulabiliriz. Kaygının azalması için ben neler yapabilirim? Gibi yapıcı yaklaşımlar sunmak yararlı olacaktır.
Öğrencinin Başarılarını Kutlamak
- Örnek: Öğrenci bir deneme sınavında iyi bir sonuç aldığında, veli, “Bu sonuç senin emeğinin karşılığı. Kendinle gurur duymalısın!
Öğrencinin İhtiyaçlarını Anlamak
- Örnek: Veli, “Sınav sürecinde en çok neye ihtiyaç duyuyorsun? Nasıl bir destek seni rahatlatır?” diye sorabilir. Bu diyalog, öğrencinin ihtiyaçlarını anlamaya ve ona uygun bir destek sistemi oluşturmaya yöneliktir.
- ***
3- Sağlıklı Bir Çalışma Ortamı Sağlamak: Veliler, öğrencinin ders çalışabileceği sessiz, düzenli ve rahat bir ortam sağlamalıdır. Ayrıca, öğrencinin beslenme ve uyku düzenine dikkat etmek, fiziksel ve zihinsel sağlığını korumasına yardımcı olur.
Sessiz ve Düzenli Bir Çalışma Ortamı Sağlamak
- Örnek: Veli, öğrencinin odasında ders çalışması için özel bir köşe oluşturabilir. Bu köşede rahat bir masa, sandalye, yeterli ışık ve ders materyalleri bulunabilir. Çalışma alanı hazırlanırken öğrencinin mutlaka fikri alınmalıdır, nasıl bir ortam çalışması için daha verimli olacak ise tasarım ona göre yapılmalıdır.
Teknolojik Düzenlemeler Yapmak
- Örnek: Veli, öğrencinin ders çalışırken dikkatini dağıtabilecek teknolojik aletleri (telefon, tablet vb.) sınırlandırabilir. Sınırlandırmaları veli kendine göre değil öğrenci ile birlikte karar almalıdır. Bu kararlar gerekirse yazılı hale getirilmesi sürece olumlu katkı sağlayacaktır.
Beslenme Düzenine Dikkat Etmek
- Örnek: Veli, öğrencinin sağlıklı beslenmesini sağlamak için evde dengeli öğünler hazırlayabilir. Öğrencinin günlük aldığı protein, vitamin, mineral fiziksel sağlığı için ne kadar önemli olduğu anlatılmalı, ayrıca fiziksel sağlığın zihinsel beceriler için önemi anlatılmalı. Bu konuda diğer konularda olduğu gibi sınav koçu ile iş birliği yapılması çok önemli. Gerekirse doğru beslenme ile ilgili uzman desteği alınmalıdır.
Uyku Düzenini Takip Etmek
- Örnek: Veli, öğrencinin yeterli uyku almasını sağlamak için bir uyku rutini oluşturabilir. Burada da öğrenci ile ortak karar verilmesi çok önemli. Özellikle uykunun doğru alınmasının melatonin hormonu salınımı için önemi, melatonin hormonunun dikkat, öğrenme ve algılama üzerindeki algısı anlatılarak doğru uyku saatleri netleştirilerek kurala bağlanmalıdır.
Fiziksel Aktiviteyi Desteklemek
- Örnek: Veli, öğrencinin ders çalışma molalarında fiziksel aktivite yapmasını teşvik edebilir. Kısa yürüyüşler, evde kısa sürekli fiziksel hareketler, haftanın belirli günleri için planlanan aktiviteler olabilir. Unutmamak gerekir fiziksel aktiviteler bireyin bilişsel yeteneklerini artırır.
Rahatlatıcı Bir Ortam Yaratmak
- Örnek: Veli, öğrencinin odasını rahatlatıcı hale getirmek için küçük dokunuşlar yapabilir. Örneğin, “Odanda çalışırken rahat hissetmen için masana küçük bir bitki koydum. Ayrıca, havalandırmayı unutma, temiz hava konsantrasyonunu artırır,” diyerek öğrencinin motivasyonunu yükseltebilir.
Aile İçi İletişimi Güçlendirmek
- Örnek: Veli, öğrencinin ders çalışma saatlerine saygı göstererek evdeki diğer aile bireylerini de bilgilendirebilir. Örneğin, “Oğlum/kızım ders çalışırken evde sessiz olalım. Televizyonun sesini kısalım veya başka bir odada vakit geçirelim,” diyerek öğrenciye destek olabilir. Bu öğrencinin kendini değerli hissetmesini de sağlayabilir.
Sınav süreci, öğrenciler için olduğu kadar veliler için de önemli bir dönemdir. Bu süreçte velilerin gerçekçi beklentiler oluşturması, öğrenciyle düzenli iletişim kurması ve sağlıklı bir çalışma ortamı sağlaması, öğrencinin hem akademik hem de duygusal olarak desteklenmesini sağlar. Öğrencinin kendi potansiyelini keşfetmesine, hedeflerine ulaşmasına ve sınav stresiyle başa çıkmasına yardımcı olmak, velilerin en önemli görevlerinden biridir. Unutmayın, başarı sadece sınav sonucu değil, öğrencinin bu süreçte gösterdiği çaba ve gelişimdir. Bu yolculukta öğrencinin yanında olmak, onu anlamak ve desteklemek hem aile içi bağları güçlendirecek hem de öğrencinin kendine olan güvenini artıracaktır. Sınav koçuyla iş birliği yaparak, öğrencinin ihtiyaçlarını doğru şekilde karşılamak, bu sürecin daha verimli ve sağlıklı geçmesini sağlayacaktır. Her adımda öğrencinin yanında olduğunuzu hissettirmek, gerçekçi olmak onun başarıya ulaşmasındaki en büyük motivasyon kaynağı olacaktır.
Müzik önerisi: https://youtu.be/xTZCwbfFWrg
