“Yazıyor yazıyor Cumhuriyet’in ilanını yazıyoorr…” diye bağıran çocuk sosyal medyada sık sık karşımıza çıkıyor halen.
Bir de eski filmlerde rastlıyoruz “yazıyor yazıyor” diye bağıran o çocuklara…
Gazete müvezzi denirdi onlara, gazete dağıtıcısı yani…
Onlar yok oldu ama hala böyle yazılara konu olabiliyorlar.
Yerellerin sıkıntıları, belediye bülteni haline dönmeleri, Basın İlan Kurumu’nun getirdiği ağır kıstaslara uyma yükümlülükleri arasında yerel gazeteler değil de ulusal gazetelere bakalım bugün.
Çünkü satmıyorlar, satamıyorlar artık.
Eskiden milyon satan gazeteler vardı 1980’lerde, 1990’larda…
Şimdi gerçek satış rakamlarına ulaşabilmek mümkün olabilse ülkede yayınlanan tüm ulusalların satışı milyonu aşıyorsa göbek atmak gerek!
Her alanda mevcut inanılmaz gariplik en basitinden burada da karşımıza çıkıyor.
Eskiden pek çok basın sitesi ve dağıtım şirketlerinin verileriyle gazetelerin tirajları ve net satış rakamları bir hafta geriden olacak şekilde yayınlanırdı.
Şimdi böyle bir veriye ulaşabilmek bile mucize!
Odatv, medyatava, medyaradar ve BİK sitelerinden bulabilirseniz gazetelerin tirajlarına ulaşabiliyorsunuz nadiren.
Ki tiraj dediğimiz baskı adedi, satış değil.
Hele hele bir satış var, bir de gerçek satış var…
Çünkü satış olarak gösterilen sayının içinde bedava dağıtılan, sözde abonelik sistemi de dahil olan rakamlar da var.
Gerçek satış dediğimiz ise her sabah gazete bayiisine (gazete bayisi bile kalmadı ya!) gidip satın alınan gazete.
Velhasıl…
Tesadüf eseri 27 Ocak ila 2 Şubat 2025 arası gazete tirajlarına ulaştık, tesadüf diyoruz çünkü ne düzenli açıklanan bir veri var dağıtım şirketlerinden ne de gazetelerin bu açıdan fiyaka atacak halleri kalmadığı için bundan söz eden.
Bakınız bazı gazetelerin tirajına:
Sabah 105852, Türkiye 101535, Hürriyet 101477, Sözcü 79223, Akşam 76078, Posta 51111, Milliyet 50900, Nefes 50610, Takvim 50323, Yeni Şafak 50264, Korkusuz 47798, Fanatik 26511, Cumhuriyet 13167, Karar 11624, Birgün 5215, Yeni Asya 2600, Aydınlık 2400, Dünya 561.
Nasıl tirajlar?
Genel olarak tirajın %15-20’si iade olarak kabul edilir.
Bu rakamlardan bir de iadeleri düşün…
Ölmüş basın da arkasından Fatiha okuyan yok.
Bu tabloyu sadece teknoloji ve internet haberciliğine bağlamak hata olur.
Basın satmıyor satamıyor ama bunun sebepleri arasında o kadar çok madde var ki, gazete almak, mali sıkıntı içinde olan vatandaş açısından artık bir lüks. Oysa eskiden ekmek yanında evlere giren olmazsa olmazlardandı. İşte sebeplerden biri.
Keza basın satamıyor çünkü yazamıyor da eskisi gibi. Ne haber eskisi gibi kutsal ne yorumlar eskisi gibi hür.
Maalesef holdingleşmelerle gerçek gazetecilik yapan bağımsız gazeteler tek elin parmakları kadar.
Bir zamanların bol böbürlenen Sabah, Hürriyet ve Milliyet gibi gazetelerini elinize alıyorsunuz, eski hallerinden eser yok. Geçmişte nasıl bir yazı kadroları vardı, şimdi nasıl bir kısırlık…
Bu kadar satıyorlarsa yine mevcut üç beş yazarın ve gelenekselliğin hatrına.
Oysa teknoloji merkezi Japonya’ya bakın.. Gazete kültürü ve alışkanlığı aynen devam.
Kuzey ülkelerine bakın gazete sevdası bitmiş falan değil.
İnternet haberciliği bahane, gerçekten bağımsız ve yaşamak için mücadele eden birkaç gazetenin tirajlarına baktığımızdaki manzara ise şahane demek isterdik ama felaket ötesi halde!
Peki bunu dertlenen bir politikacı var mı?
Yoksa herkes kendi medyasının derdinde mi, ne dersiniz?
